De ‘UITVOERINGSVERORDENING(EU) 2025/1197 VAN DE COMMISSIE van 19 juni 2025 betreffende een maatregel op grond van het instrument voor internationale overheidsopdrachten tot beperking van de toegang van ondernemers en medische hulpmiddelen van oorsprong uit de Volksrepubliek China tot de aanbestedingsmarkt van de Europese Unie voor medische hulpmiddelen overeenkomstig Verordening (EU) 2022/1031 van het Europees Parlement en de Raad’, hierna ‘Verordening (EU) 2025/1197’, is op 20 juni 2025 bekend gemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie en, gelet op artikel 3 (“Deze verordening treedt in werking op de tiende dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.”), in werking getreden op 30 juni 2025.
Verordening (EU) 2025/1197 is een praktische uitwerking/toepassing van ‘VERORDENING (EU) 2022/1031 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 23 juni 2022 over toegang van ondernemers, goederen en diensten uit derde landen tot de aanbestedings- en concessiemarkten van de Unie en procedures ter ondersteuning van onderhandelingen over toegang van ondernemers, goederen en diensten uit de Unie tot de aanbestedings- en concessiemarkten van derde landen (Instrument voor internationale overheidsopdrachten - IIO)’, hierna ‘Verordening (EU) 2022/1031’, en gaat over de concrete oplegging van een maatregel op grond van het instrument voor internationale overheidsopdrachten (“IIO-maatregel”).
Ingevolge artikel 2 lid 1 sub j van Verordening (EU) 2022/1031 geldt:
“IIO-maatregel”: een door de Commissie overeenkomstig
deze verordening vastgestelde maatregel die de toegang van ondernemers,
goederen of diensten die van oorsprong zijn uit derde landen tot de
aanbestedings- of concessiemarkten van de Unie beperkt op het gebied van niet
onder internationale overeenkomsten vallende aanbestedingen
Een ‘ondernemer’ is volgens artikel 2 lid 1 sub a van Verordening (EU) 2022/1031:
een ondernemer als gedefinieerd in de Richtlijnen
2014/23/EU, 2014/24/EU en 2014/25/EU
En dus, zie artikel 2 lid 1 sub 10 Richtlijn 2014/24/EU:
elke natuurlijke of rechtspersoon of openbaar lichaam,
of een combinatie van deze personen en/of lichamen, met inbegrip van alle
tijdelijke samenwerkingsverbanden van ondernemingen, die de uitvoering van werken
en/of een werk, de levering van producten en of het verlenen van diensten op de
markt aanbiedt
Zie verder over zogenoemde ‘derde landen’:
https://keesvandewater.blogspot.com/2025/03/kolin-arrest-bevestigd.html
Volksrepubliek China is een ‘derde land’.
Artikel 1 van Verordening (EU) 2025/1197 bepaalt:
1. Een
maatregel op grond van het instrument voor internationale overheidsopdrachten
(“IIO-maatregel”) in de vorm van de uitsluiting van inschrijvingen in de zin
van artikel 6, lid 6, punt b), van Verordening (EU) 2022/1031 die door alle
ondernemers van oorsprong uit de Volksrepubliek China worden
ingediend, wordt opgelegd in alle openbare aanbestedingsprocedures in de Unie
die betrekking hebben op de aanbesteding van medische hulpmiddelen die vallen
onder de CPV-codes 33100000-1 tot en met 33199000-1, zoals gedefinieerd in
Verordening (EG) nr. 2195/2002, en waarvan de geraamde waarde ten minste 5 000
000 EUR exclusief btw bedraagt.
2. De
in lid 1 bedoelde IIO-maatregel is van toepassing op alle aanbestedende
diensten en aanbestedende instanties in de Unie, onverminderd artikel 7 van
Verordening (EU) 2022/1031.
Het gaat hierbij om een groot scala aan ‘medische apparatuur’ en ‘medische goederen’, waaronder eveneens:
CPV 33141710-0 Krukken
CPV 33141720-3 Loophulpmiddelen
CPV 33183000-6 Orthopedische hulpmiddelen
CPV 33193100-0 Invalidewagentjes en rolstoelen
CPV 33193200-1 Onderdelen en toebehoren voor
invalidewagentjes en rolstoelen
CPV 33196000-0 Medische hulpmiddelen
En dat betekent concreet, dat, vanaf 30 juni 2025, tot nader order, in aanbestedingsprocedures inzake overheidsopdrachten en raamovereenkomsten met betrekking tot ‘(Wmo-) hulpmiddelen’ die een (geraamde) waarde hebben van € 5.000.000,- ex BTW of hoger, de inschrijvingen van ondernemers uit de Volksrepubliek China moeten worden uitgesloten.
Zie daartoe ook artikel 6 lid 6 sub b van Verordening (EU) 2022/1031:
In de in lid 1 bedoelde IIO-maatregel kan de
Commissie, binnen het in lid 8 vastgestelde toepassingsgebied, besluiten de
toegang van ondernemers, goederen of diensten uit een derde land tot
aanbestedingsprocedures te beperken door aanbestedende diensten en
aanbestedende instanties te verplichten:
[…]
b) inschrijvingen
die zijn ingediend door ondernemers van oorsprong uit het betrokken derde land
uit te sluiten.
Voorts geldt ingevolge artikel 2 van Verordening (EU) 2025/1197:
1. Aanbestedende
diensten en aanbestedende instanties in de Unie en geselecteerde inschrijvers
moeten voldoen aan de vereisten van artikel 8 van Verordening (EU) 2022/1031
met betrekking tot aanbestedingsprocedures die binnen het toepassingsgebied van
de in artikel 1, lid 1, bedoelde IIO-maatregel vallen.
2. Aanbestedende
diensten en aanbestedende entiteiten in de Unie moeten:
a) van
de ondernemers en medische hulpmiddelen die onder de IIO-maatregel kunnen
vallen de oorsprong vaststellen overeenkomstig de criteria van respectievelijk
artikel 3 van Verordening (EU) 2022/1031 en artikel 60 van Verordening (EU) nr.
952/2013 van het Europees Parlement en de Raad […]);
b) de
relevante geraamde waarden van de opdrachten berekenen overeenkomstig artikel 5
van Richtlijn 2014/24/EU.
De betreffende uitsluiting heeft aldus ook betrekking op inschrijvingen van ‘Chinese stromannen’ in de EU. Zie daartoe artikel 3 lid 1 van Verordening (EU) 2022/1031:
De oorsprong van een ondernemer wordt geacht te zijn:
a) in
het geval van een natuurlijke persoon, het land waarvan de persoon onderdaan is
of waar die persoon een permanent verblijfsrecht heeft;
b) in
het geval van een rechtspersoon:
i) hetzij
het land naar het recht waarvan de rechtspersoon is opgericht of anderszins
georganiseerd en op het grondgebied waarvan hij substantiële zakelijke
activiteiten verricht;
ii) hetzij, indien de rechtspersoon geen substantiële zakelijke activiteiten verricht op het grondgebied van het land waar hij is opgericht of anderszins georganiseerd, de oorsprong van de persoon of personen die direct of indirect een overheersende invloed op de rechtspersoon kan of kunnen uitoefenen door hun eigendom van die rechtspersoon, hun financiële deelneming erin, of de op die rechtspersoon van toepassing zijnde voorschriften.
Voor de toepassing van de eerste alinea, punt b), ii),
wordt die persoon of worden die personen verondersteld een overheersende
invloed te hebben op de betrokken rechtspersoon in een van de volgende gevallen
waarin die persoon of personen, direct of indirect:
a) de
meerderheid van het geplaatste kapitaal van de rechtspersoon bezit of bezitten;
b) over
de meerderheid van de stemrechten verbonden aan de door de rechtspersoon
uitgegeven aandelen beschikt of beschikken, of
c) meer
dan de helft van de leden van het bestuurs-, leidinggevend of toezichthoudend
orgaan van de rechtspersoon kan of kunnen aanwijzen.
Artikel 8 van Verordening (EU) 2022/1031 luidt verder als volgt:
1. In
het geval van aanbestedingsprocedures waarvoor een IIO-maatregel geldt, alsook
in het geval van opdrachten die zijn gegund op basis van een raamovereenkomst
waarin de geraamde waarde van die opdrachten gelijk is aan of hoger is dan de
in artikel 8 van Richtlijn 2014/23/EU, artikel 4 van Richtlijn 2014/24/EU en
artikel 15 van Richtlijn 2014/25/EU bepaalde waarden, en waarin die raamovereenkomsten
onderworpen waren aan de IIO-maatregel, nemen de aanbestedende diensten en
aanbestedende instanties in de aanbestedingsstukken ook de volgende
verplichtingen voor de geselecteerde inschrijvers op:
a) niet
meer dan 50 % van de totale waarde van de opdracht uitbesteden aan ondernemers
van oorsprong uit een derde land waarvoor een IIO-maatregel geldt;
b) voor
opdrachten waarvan het voorwerp de levering van goederen omvat, waarborgen dat
de goederen of diensten die bij de uitvoering van de opdracht worden geleverd
en van oorsprong zijn uit het derde land waarvoor de IIO-maatregel geldt, voor
de looptijd van de opdracht niet meer dan 50 % van de totale waarde van de
opdracht vormen, ongeacht of de goederen of diensten direct door de geselecteerde
inschrijver of door een onderaannemer worden geleverd;
c) uiterlijk
bij de voltooiing van de uitvoering van de opdracht aan de aanbestedende dienst
of aan de aanbestedende instantie op hun verzoek afdoende bewijs met betrekking
tot punt a) of punt b) verstrekken;
d) in
geval van niet-naleving van de in punt a) of punt b) bedoelde verplichtingen
een evenredige boete betalen die tussen 10 % en 30 % van de totale waarde van
de opdracht bedraagt.
2. Voor
de toepassing van lid 1, punt c), is het voldoende te bewijzen dat meer dan 50
% van de totale waarde van de opdracht van oorsprong is uit andere landen dan
het derde land waarvoor de IIO-maatregel geldt. De aanbestedende dienst of
aanbestedende instantie verzoekt om relevant bewijs indien er redelijke
aanwijzingen zijn dat punt a) of punt b) van lid 1 niet wordt nageleefd of
indien de opdracht wordt gegund aan een groep ondernemers die een rechtspersoon
bevat die van oorsprong is uit een derde land waarvoor een IIO-maatregel geldt.
3. Aanbestedende
diensten en aanbestedende instanties nemen in de documenten voor
aanbestedingsprocedures waarvoor een IIO-maatregel geldt een verwijzing op naar
de in dit artikel vastgestelde verplichtingen.
Hetgeen betekent, dat een Nederlandse ondernemer die zich bezig houdt met de levering van ‘(Wmo-) hulpmiddelen’ niet meer dan 50 % van een overheidsopdracht of raamovereenkomst inzake ‘(Wmo-) hulpmiddelen’, met een (geraamde) waarde van € 5.000.000,- ex BTW of hoger, mag uitbesteden aan een onderaannemer uit de Volksrepubliek China (zie lid 1 sub a voornoemd).
En dat bij alle (deel-) opdrachten krachtens een overheidsopdracht of raamovereenkomst inzake ‘(Wmo-) hulpmiddelen’, met een (geraamde) waarde van € 5.000.000,- ex BTW of hoger, het aandeel (Wmo-) hulpmiddelen ‘van Chinese oorsprong’ niet meer dan 50 % van de totale waarde van de betreffende (deel-) opdrachten mag bedragen (zie lid 1 sub b voornoemd).
Artikel 60 van Verordening (EU) nr. 952/2013 luidt in laatstgenoemd verband als volgt:
1. Goederen
die geheel en al in één enkel land of gebied zijn verkregen, worden geacht van
oorsprong uit dat land of gebied te zijn.
2. Goederen
bij de vervaardiging waarvan meer dan één land of gebied betrokken is, worden
geacht van oorsprong te zijn uit het land of gebied waar, in een daartoe
ingerichte onderneming, de laatste ingrijpende, economisch verantwoorde
verwerking of bewerking heeft plaatsgevonden die hetzij tot de fabricage van
een nieuw product heeft geleid, hetzij een belangrijk fabricagestadium
vertegenwoordigt.
Praktisch betekent een en ander, dat bij een aanbestedingsprocedure van een overheidsopdracht of raamovereenkomst inzake ‘(Wmo-) hulpmiddelen’ met een (geraamde) waarde van € 5.000.000,- ex BTW of hoger tenminste in de aanbestedingsstukken moet worden opgenomen:
“1. Inschrijvingen van ondernemers van oorsprong uit de
Volksrepubliek China worden uitgesloten als gevolg van het bepaalde in artikel
1 van Verordening (EU) 2025/1197, en;
2. Het bepaalde in artikel 8 leden 1 en
2 van Verordening (EU) 2022/1031 vindt toepassing in deze aanbestedingsprocedure.”
